Kultura offline – dlaczego warto wyłączyć ekrany i cieszyć się żywą sztuką?

Kultura offline stanowi świadomą reakcję na nadmiar cyfrowych bodźców i stałe używanie smartfonów oraz tabletów. Raporty przygotowywane przez Eurostat i Narodowe Centrum Kultury (NCK) sygnalizują coraz niższy udział Polaków i reszty Europejczyków w klasycznych wydarzeniach artystycznych: koncertach, spektaklach, wernisażach czy festiwalach. Rośnie za to popularność sieciowych form rozrywki – usług streamingowych, mediów społecznościowych oraz wirtualnych imprez kulturalnych. Jednak ta wygodna droga do kontaktu ze sztuką nie zapewni wrażeń, których doświadczasz w towarzystwie żywego wykonawcy, oryginalnego obrazu czy przy akustyce sali koncertowej. Dowiedz się, dlaczego kultura offline nabiera znaczenia w dzisiejszej rzeczywistości!

Dlaczego opłaca się przejść w tryb offline?

W cyfrowym świecie szybko rośnie zjawisko tzw. zmęczenia informacyjnego. Ludzie tracą koncentrację, borykają się z kłopotami ze snem i zauważają słabsze relacje z innymi osobami. Kultura offline pozwala złagodzić takie trudności, ponieważ przekazuje coś, czego nie zapewni nawet najdoskonalsza technologia – intensywne bodźce zmysłowe, żywe emocje oraz poczucie bycia częścią społeczności. Dzięki niej pobudzamy wrażliwość estetyczną i ćwiczymy wyobraźnię. Gdy codziennie przewijamy bezmyślnie treści w sieci, brakuje nam okazji do skupienia tak głębokiego, jak podczas realnych spotkań ze sztuką.

Ludzie chcą więcej sztuki na żywo

Mnóstwo osób ma już dość nieustannej cyfryzacji i zaczyna planować dni bez internetu albo ogranicza czas spędzany w sieci, by w pełni uczestniczyć w realnych wydarzeniach artystycznych. Taka decyzja otwiera drogę do odnowienia kontaktu z dziełem artystycznym, a także do spotkań z pozostałymi słuchaczami lub widzami. Oglądanie transmisji online nie dostarcza efektu rezonowania dźwięku w ciele podczas koncertu w filharmonii, a nagrane spektakle nie wywołują takiej energii jak między aktorami i publicznością.

Sztuka prezentowana na żywo koi rozdrażnienie spowodowane nadmiarem cyfrowych bodźców. Kiedy bierzesz udział w spektaklu, wystawie czy koncercie, zaczynasz uważniej obserwować i słuchać, jednocześnie skupiasz się na danej chwili. Taka uważność może wzmacniać różne terapie antydepresyjne albo praktyki sprzyjające zdrowiu psychicznemu.

Zbyt częste patrzenie w ekrany i jego konsekwencje

Wielogodzinne wpatrywanie się w monitory osłabia wzrok, pogarsza sylwetkę i utrudnia utrzymanie pełnej uwagi. Ludzie skaczą między setkami wiadomości, rzadko zagłębiają się w jedną treść i w efekcie nie czerpią już radości z bardziej wymagających aktywności. Gdy coraz częściej kontaktujesz się z ludźmi przez media społecznościowe, a rzadziej rozmawiasz twarzą w twarz, odizolowanie zaczyna narastać. Kultura offline może wprowadzić Cię w wolniejsze tempo i umożliwić pełniejsze odbieranie wrażeń. Już samo wyjście do muzeum z przyjacielem staje się okazją do wspólnej dyskusji o sztuce i wymiany myśli.

Jak zacząć poznawać kulturę bez sieci?

Najlepiej zacząć od niedużych zmian w swoim planie tygodnia. Wyznacz wieczory lub weekendy, kiedy odłożysz telefon i media – przeznacz ten czas na obcowanie z kulturą i wydarzenia artystyczne. Możesz wybrać się do lokalnego teatru, domu kultury czy małej galerii – często bilety kosztują niewiele, a poziom występów bywa imponujący.

Warto też tak zaaranżować własne cztery ściany, by sprzyjały refleksji i kameralnym spotkaniom przy sztuce. Wykończenie wnętrz odgrywa tu dużą rolę; odpowiednio dobrane meble albo dekoracje potrafią stworzyć wspaniały kącik do słuchania muzyki lub czytania. Materiały tekstylne, takie jak miękkie zasłony, poduszki czy dywany, mogą wnieść przytulny klimat i przy okazji wyciszyć wnętrze. Bez problemu znajdziesz w sieci różne projekty domów, które inspirują do urządzenia przestrzeni wspierającej artystyczne zainteresowania.

Kultura offline w plenerze

Wydarzenia zaplanowane w otwartej przestrzeni – festiwale, koncerty pod gołym niebem, ekspozycje na rynkach miast – stają się pretekstem do wymiany wrażeń i wspólnego odkrywania sztuki. Rozmaite ośrodki miejskie – duże i mniejsze – troszczą się o bogatą ofertę kulturalną dla szerokiego grona mieszkańców. Lokalne festyny, kiermasze rękodzieła, spotkania z artystami czy happeningi na ulicach to doskonała motywacja do wyjścia z domu i doświadczenia innego świata niż ten dostępny online. Jest w czym przebierać!

Najlepsze imprezy to takie, które łączą artystyczną energię z elementami edukacyjnymi i integracyjnymi. Festiwale muzyczne, literackie i teatralne rozszerzają świadomość kulturową: organizatorzy przygotowują krótkie prezentacje dla najmłodszych, warsztaty twórcze albo dyskusje dla doświadczonych miłośników sztuki. Każdy znajdzie tu coś dla siebie – dzieci poznają nowe obszary kultury, dorośli odkrywają nieznane perspektywy, a seniorzy zyskują kontakt ze społecznością, mogąc dzielić się swoimi doświadczeniami.

Zadania instytucji kulturalnych i powszechna edukacja

Domy kultury, teatry, muzea i biblioteki tętnią życiem artystycznym. Organizatorzy organizują różnorodne warsztaty, udostępniają przestrzeń lokalnym twórcom i zapraszają mieszkańców na ciekawe imprezy. U wielu osób pierwsza wizyta w teatrze albo udział w wernisażu w pobliskiej galerii może być przełomem w spojrzeniu na kulturę. Muzea i galerie oferują bezpośrednią styczność z autentycznymi pracami artystów - możesz wtedy dostrzec detale pomijane w sieciowych reprodukcjach. W  teatrze natomiast uczestniczysz w prawdziwym dialogu z aktorami – słyszysz reakcje widzów, czujesz ciszę w dramatycznych momentach, a prosto ze sceny płyną szczere emocje.

Edukacja kulturalna zaczyna się zwykle w szkołach, ale w dorosłym życiu też warto rozwijać twórcze pasje. Kursy rysunku, muzyki czy zajęcia teatralne rozbudzają kreatywność i motywują do częstszego bywania na realnych wydarzeniach. Tak powstaje żywa sieć kultury, gdzie nie jesteś wyłącznie widzem, ale stajesz się również współtwórcą.

Odpowiedź na zbyt długie siedzenie w sieci

Kultura offline odgrywa coraz większą rolę w zmaganiach z następstwami nieustannej obecności online. Kontakt z muzyką, teatrem albo sztuką wizualną w naturalnym otoczeniu przeciwdziała rozproszeniu uwagi i zalewowi cząstkowych komunikatów z internetu. Kiedy naprawdę bierzesz udział w wydarzeniach artystycznych, nawiązujesz relacje z ludźmi, odnajdujesz równowagę, zadajesz pytania i przeżywasz prawdziwe emocje. Tego ekran nigdy nie zastąpi.

Badania przeprowadzane przez Eurostat, GUS i NCK pokazują, że rzeczywista frekwencja podczas koncertów czy wystaw nie osiąga zbyt wysokiego poziomu. Jednak ludzie coraz częściej przekonują się, że bezpośrednie spotkanie ze sztuką oferuje pełniejsze i bardziej wartościowe doświadczenie niż oglądanie materiałów w sieci. Kiedy decydujesz się na koncert w filharmonii, spektakl w lokalnym teatrze albo ekspozycję malarstwa, zostawiasz za sobą zgiełk internetu i wchodzisz w świat artystycznych doznań wszystkimi zmysłami. To istotny krok w rozwoju własnym i społecznym, który może na stałe zagościć w Twojej codzienności, jeśli dasz sobie szansę wyciszyć powiadomienia w smartfonie i poszukać niepowtarzalnej kultury offline.

Źródła:

• Eurostat (2019) – dane dot. uczestnictwa Europejczyków w wydarzeniach kulturalnych.
• Narodowe Centrum Kultury (NCK) – raporty o aktywności Polaków w sferze kultury.
• GUS – statystyki i badania dotyczące aktywności kulturalnej społeczeństwa.

Materiał powstał we współpracy z partnerem serwisu.

Autor: Małgorzata Poręba, pisarzowiczka.pl